Kostis Palamas - Αντιλαμβάνονταν οι Βυζαντινοί τη φιλοσοφία ως αίρεση; (14/6/19)

Τον 11ο και 12ο αιώνα ο Ιωάννης Ιταλός και ο Ευστράτιος Νικαίας καταδικάζονται στην Κωνασταντινούπολη ως υπέρ άγαν φιλοσοφούντες. Πρόκειται για καταδίκη που αντανακλά τη γενικότερη αντίδραση των εκκλησιαστικών αρχών στο ανανεωμένο ενδιαφέρον για τη νεοπλατωνική φιλοσοφία. Για να καταλάβουμε, όμως, το πώς η ελληνική φιλοσοφία έφτασε στο σημείο να θεωρείται αίρεση στο Βυζάντιο θα πρέπει να στραφούμε στον πρώιμο Χριστιανισμό και την Ύστερη Αρχαιότητα. Ορισμένοι Χριστιανοί θεωρούσαν τον Πλατωνισμό ό,τι καλύτερο μετά τον Χριστιανισμό, ενώ κάποιοι άλλοι ασκούσαν κριτική στην κοσμολογία του Αριστοτέλη και καταδίκαζαν τη λογική του έτσι όπως τη χρησιμοποιούσαν οι αιρετικοί. Επιπλέον, η περίφημη ρήση του Τερτυλλιανού – «Ποια σχέση έχει η Αθήνα με την Ιερουσαλήμ;» – είχε ως σκοπό να δείξει ότι δεν υφίσταται καμία συμφωνία ανάμεσα στην Ακαδημία (του Πλάτωνα) και την Εκκλησία. Εν πάση περιπτώσει, καθόλη τη διάρκεια της Ύστερης Αρχαιότητας οι χριστιανοί στοχαστές ανέπτυξαν μία αμφίθυμη σχέση έναντι της ελληνικής φιλοσοφίας. Παρόλο που τον 8ο αιώνα ο Ιωάννης Δαμασκηνός διαλέχθηκε ανοιχτά με τη «θύραθεν σοφία» και υπήρξε γενικότερα ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για τα νεοπλατωνικά κείμενα μέχρι και τον 11ο αιώνα, τελικά η ελληνική φιλοσοφία αντιμετωπίστηκε με καχυποψία και ως απειλή για τη χριστιανική θεολογία. Αυτό μαρτυρείται ξεκάθαρα στο περίφημο Συνοδικόν της Ορθοδοξίας. Παρόλα αυτά, οι περιορισμοί σε σχέση με τον Ελληνισμό, έτσι όπως αυτοί αποτυπώνονται σ’ ένα τόσο επίσημο κείμενο, μετά βίας προχωρούν πέρα από τα όσα είχαν ήδη διακηρύξει σχετικώς ο Ωριγένης και ο Μέγας Βασίλειος. Φαίνεται, επομένως, ότι τέτοια επεισόδια δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται ως απόδειξη ότι το Βυζάντιο ήταν τάχα ένα ολοκληρωτικό καθεστώς που εμπόδιζε την ελευθερία της σκέψης...

Ομιλητής: Dr Ken Parry (Macquarie University) Χώρος: AHEPA NSW Hall, 394-396 Princes Highway, Rockdale Ημερομηνία & ώρα: Παρασκευή 14 Ιουνίου, 6:00-8:00 μμ Γλώσσα: Ομιλία και συζήτηση στα Αγγλικά Χορηγός επικοινωνίας: εφημερίδα Ο ΚΟΣΜΟΣ και Ελληνικό Πρόγραμμα Ραδιοφωνίας SBS Χορηγός οργάνωσης: AHEPA PLATON INCORPORATED

#Public #News #KostisPalamas